هشدار تازه آمریکا درباره تهدید داعش همزمان با خروج از پایگاه‌های عین‌الاسد و ویکتوریا، بیش از آنکه امنیتی باشد، ابزاری سیاسی برای بازتعریف حضور نظامی با عنوان شراکت امنیتی است. افکار عمومی و نخبگان عراق این رویکرد را تهدیدی علیه حاکمیت ملی و استقلال کشور می‌دانند.
نورنیوز-گروه بین‌الملل: اخیراً ایالات متحده خروج شتاب‌زده نیروهای خود از پایگاه‌های عین‌الاسد در الانبار و ویکتوریا در فرودگاه بغداد را به مقامات عراقی اطلاع داد. در حالی که این اقدام ظاهراً پاسخی به شرایط امنیتی است، همزمان سفارت امریکا اعلام کرد که ائتلاف بین‌المللی علیه داعش به پایان رسیده و به جای آن، یک «شراکت امنیتی دوجانبه» میان بغداد و واشنگتن ایجاد خواهد شد. تحلیلگران عراقی می‌گویند این اقدام چیزی جز بازتعریف حضور نظامی سابق با عنوانی تازه نیست.
«حسن سالم»، نماینده پارلمان عراق، در واکنش گفت: «خروج نیروهای امریکایی یک مطالبه مردمی است و هیچ بهانه‌ای، حتی به اسم شراکت امنیتی، قابل پذیرش نیست. ملت عراق هرگز اجازه بازگشت اشغالگران با نقاب جدید را نخواهد داد.»
توان بومی عراق در مهار داعش
کارشناسان و مسئولان امنیتی عراق بارها تأکید کرده‌اند که نیروهای داخلی توان مقابله با تهدیدات تروریستی را دارند. صباح النعمان، سخنگوی فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، گفت: «داعش در عراق فلج شده و تهدیدی برای کشور نیست. نیروهای امنیتی با اشراف اطلاعاتی و عملیات مستمر، توانسته‌اند تحرکات این گروه را مهار کنند.»
از نگاه فرماندهان عراقی، تهدید واقعی امروز نه بقایای داعش، بلکه سناریوهای سیاسی برای القای ناتوانی عراق و توجیه حضور امریکا است. فاضل ابو رغیف، کارشناس امنیتی، گفت: «داعش هرگز به وضعیت سابق خود بازنخواهد گشت. هشدارهای امریکا بیشتر توصیه‌های روتین هستند تا تهدید واقعی.»
افکار عمومی نیز همسو است؛ در تظاهرات مردمی شعارهایی مانند «خروج اشغالگر امریکایی» و «امنیت عراق با دست عراقی‌ها» شنیده می‌شود. این موضع نشان می‌دهد جامعه عراق بر اعتماد به ظرفیت‌های داخلی و الحشد الشعبی به‌عنوان نیروی بازدارنده حساب باز کرده است.
بازسازی تهدید؛ ابزاری برای مداخله
هشدار اخیر امریکا بیشتر ابزار فشار سیاسی است تا واقعیت امنیتی. «غازی فیصل»، مدیر مرکز تحقیقات راهبردی عراق، گفت: «داعش دیگر قدرت تسلط جغرافیایی ندارد، اما واشنگتن تلاش می‌کند با بزرگنمایی تهدید، حضور خود را توجیه کند. این موضوع با نگرانی امریکا از افزایش نقش ایران در عراق پیوند دارد.»
هسته‌های خفته داعش در دیالی، کرکوک و حوض حمرین هنوز فعال‌اند، اما تهدیدشان آن‌قدر نیست که حضور خارجی را الزام‌آور کند. تجربه نشان داده است داعش از بحران‌های منطقه‌ای و مداخلات خارجی تغذیه می‌شود. بسیاری معتقدند بقایای داعش بهانه‌ای برای تداوم نفوذ واشنگتن است؛ بنابراین هرگونه بازتعریف حضور امریکا در پوشش شراکت امنیتی—مغایر با حاکمیت ملی و اعتماد به توان داخلی است.
آینده عراق بدون امریکا
افق امنیتی عراق پس از خروج امریکا روشن است: تکیه بر توان داخلی و همکاری‌های منطقه‌ای. عراق امروز نه‌تنها ارتش و نیروهای امنیتی کارآزموده دارد، بلکه الحشد الشعبی به‌عنوان بازوی مقاومت مردمی نقش کلیدی در بازدارندگی ایفا می‌کند.
«هادی العامری»، رهبر ائتلاف فتح، گفت: «ملت عراق خواهان خروج امریکا است. هیچ توافق پنهانی برای باقی‌ماندن نیروها مشروعیت ندارد. امنیت کشور باید بر دوش عراقی‌ها باشد و این مسیر برگشت‌ناپذیر است.»
از نگاه ناظران، اگر امریکا واقعاً نگران داعش است، می‌تواند از طریق همکاری‌های غیرمستقیم بین‌المللی نقش‌آفرینی کند. بازتعریف حضور نظامی به‌عنوان «شراکت امنیتی» نقض بی‌اعتمادی به ملت و حاکمیت عراق است.
نقطه پایان یا آغاز سناریوی تازه؟
هشدار اخیر امریکا درباره داعش همزمان با خروج نیروها از پایگاه‌های عین‌الاسد و ویکتوریا مطرح شد، اما افکار عمومی آن را بیشتر ابزاری سیاسی برای تحمیل سناریوی «شراکت امنیتی» ارزیابی می‌کند.
تجربه نشان می‌دهد نیروهای امنیتی عراق و الحشد الشعبی توانایی مهار داعش را دارند و این گروه هیچ قدرتی برای بازگشت به گذشته ندارد. بنابراین امنیت عراق باید بر توان بومی و همکاری منطقه‌ای تعریف شود، نه وابستگی به امریکا.
نتیجه روشن است: هرگونه تلاش برای بازتعریف حضور امریکا تحت عنوان شراکت—فاقد مشروعیت قانونی و مردمی است و نقض آشکار حاکمیت ملی عراق به شمار می‌رود. آینده امنیت عراق در دست عراقی‌هاست، نه در گرو حضور خارجی.