مالکیت خودر و مسکن، تصویر پنهان رفاه ایرانیان

نورنیوز-گروه اقتصادی: آخرین داده‌های منتشرشده درباره وضعیت خانوارهای ایرانی در سال ۱۴۰۳، تصویری چندوجهی از مالکیت خودرو و مسکن ارائه می‌دهد. این آمارها بازتاب‌دهنده تحولات اقتصادی، اجتماعی و الگوهای سکونتی جامعه است و نشان می‌دهد که همچنان میان شهر و روستا در سبک زندگی تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد.

خودرو و موتورسیکلت؛ دو انتخاب در دو فضا

طبق گزارش‌ها، ۵۴.۹ درصد خانوارهای شهری دارای خودرو شخصی هستند. این رقم در روستاها ۳۸.۸ درصد است که نشان‌دهنده شکاف قابل توجه میان دو منطقه است. در مقابل، موتورسیکلت در روستاها سهم بیشتری دارد؛ ۲۱.۹ درصد خانوارهای روستایی از این وسیله استفاده می‌کنند، در حالی که در شهرها تنها ۱۲.۶ درصد به آن تکیه دارند.
این آمار بیانگر آن است که خودرو شخصی به نماد طبقه متوسط شهری تبدیل شده، در حالی که موتورسیکلت به دلیل قیمت پایین‌تر و کارکرد چندمنظوره، در محیط‌های روستایی همچنان جایگاه ویژه خود را حفظ کرده است.

مسکن؛ روند پرنوسان اجاره‌نشینی

نگاهی به آمار مسکن شهری در فاصله ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که سهم خانوارهای مالک از ۶۷ درصد در ابتدای دوره به ۶۹.۱ درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده است. این رشد هرچند اندک است، اما نشان می‌دهد بخشی از خانوارها توانسته‌اند به سمت مالکیت حرکت کنند.
با این حال، وضعیت اجاره‌نشینی فراز و نشیب داشته است. سهم خانوارهای اجاره‌نشین در سال ۱۴۰۰ به بالاترین میزان خود یعنی ۲۹.۱۶ درصد رسید و سپس تا سال ۱۴۰۳ به ۲۳.۱۴ درصد کاهش یافت. این نوسان‌ها را می‌توان بازتابی از جهش قیمت مسکن، تورم عمومی و تغییر شرایط اقتصادی خانوارها دانست. در کنار این دو گروه، حدود ۸ درصد خانوارها نیز در سایر اشکال مسکونی مانند خانه‌های سازمانی یا رایگان زندگی می‌کنند.
این داده‌ها چند پیام کلیدی دارند:
در حمل‌ونقل: تفاوت میان شهر و روستا نشان می‌دهد که سیاست‌های حمل‌ونقل عمومی باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که نیازهای هر منطقه را به‌طور جداگانه پوشش دهد.
در مسکن: اگرچه آمار مالکیت کمی افزایش یافته، اما واقعیت این است که اجاره‌نشینی به‌ویژه در کلان‌شهرها همچنان بار مالی سنگینی بر دوش خانوارهاست.
از منظر اجتماعی: خودرو و مسکن بیش از یک دارایی ساده، به شاخصی از رفاه، طبقه اجتماعی و احساس امنیت خانوار تبدیل شده‌اند.