ناتوانی وزارت جهاد در مدیریت واردات و تنظیم بازار نهاده‌های دامی، صنعت مرغ و تخم‌مرغ را به مرحله فروپاشی رسانده است. نهاده‌ای که باید با ارز ترجیحی در اختیار مرغدار قرار گیرد، در بازار آزاد با دو برابر قیمت عرضه می‌شود؛ نتیجه آن، معدوم‌سازی مرغ‌های تخم‌گذار و تهدید امنیت غذایی کشور است.
نورنیوز-گروه اقتصادی: ذرت و سویا، دو ستون اصلی خوراک طیور، مدتی است به نقطه ضعف بخش نهاده های این صنعت تبدیل شده‌اند. وابستگی بیش از ۹۰ درصدی به واردات و ضعف در زنجیره تأمین، امروز فشار مضاعفی بر مرغداران وارد کرده است. واردات با ارز نیمایی انجام می‌شود، اما مسیر توزیع به‌گونه‌ای است که مرغدار، نهاده را با قیمتی تا دو برابر نرخ رسمی خریداری می‌کند. این شکاف قیمتی نه‌تنها سودی نجومی برای واسطه‌ها ایجاد کرده، بلکه مرغدار را به مرز ورشکستگی کشانده است.
واقعیت این است که وزارت جهاد به جای کنترل گلوگاه‌ها، تنها به اعلام نرخ مصوب بسنده کرده و بازار آزاد را به حال خود رها ساخته است. این رهاشدگی، صنعت مرغ تخم‌گذار را در موقعیتی قرار داده که هزینه تولید با قیمت فروش همخوانی ندارد و ادامه فعالیت عملاً غیرممکن شده است.
مدیریت تولید؛ از جوجه‌ریزی بی‌منطق تا معدوم‌سازی فاجعه‌بار
در شرایطی که بازار تخم‌مرغ دچار مازاد عرضه بود، سیاست مشخصی برای مدیریت جوجه‌ریزی اتخاذ نشد. نتیجه، انباشت تولید و سقوط قیمت تخم‌مرغ در ماه‌های گذشته بود؛ اما هم‌زمان نهاده‌ها کمیاب و گران شدند. مرغدارانی که انتظار حمایت داشتند، با فشار مضاعف هزینه و افت درآمد روبه‌رو شدند.
در این بازار مکاره، تصمیمی تکان‌دهنده اتخاذ شد: معدوم‌سازی مرغ‌های تخم‌گذار در سنین پایین‌تر از دوره طبیعی تولید. مرغی که باید ۹۰ هفته تخم‌گذاری کند، در ۷۰ هفته با گاز خفه شد تا از زیان بیشتر جلوگیری شود. این اقدام، نه‌تنها ضایعه اقتصادی بلکه ضربه‌ای جدی به اعتماد تولیدکنندگان بود. معدوم‌سازی به معنای نابودی سرمایه و کاهش توان تولید ملی است؛ اقدامی که پیام روشنی دارد: ناکارآمدی وزارت جهاد از مرحله واردات تا تولید و مدیریت بازار.
پیامدهای کلان و ضرورت بازطراحی سیاست‌ها
صنعت مرغ و تخم‌مرغ یکی از ارکان امنیت غذایی کشور است. استمرار بحران نهاده‌ها و سیاست‌های نادرست تولید، تهدیدی مستقیم علیه سفره مردم محسوب می‌شود. هر کیلو خوراکی که مرغدار با هزینه غیرمنطقی تهیه می‌کند، به افزایش قیمت تمام‌شده و در نهایت به گرانی تخم‌مرغ و مرغ برای خانوار منجر می‌شود. اگر این چرخه اصلاح نشود، شاهد سقوط تولید داخلی و افزایش واردات خواهیم بود؛ وضعیتی که وابستگی غذایی کشور را تشدید می‌کند.
اصلاح این وضعیت نیازمند اقدام فوری به شرح ذیل است:
شفاف‌سازی در زنجیره واردات و توزیع نهاده‌ها، حذف واسطه‌های رانتی و کنترل دقیق قیمت.
برنامه‌ریزی منطقی در تولید با مدیریت جوجه‌ریزی بر اساس نیاز بازار و نه فشارهای مقطعی.
تقویت ذخایر استراتژیک نهاده‌ها برای کاهش شوک‌های عرضه و ایجاد آرامش در بازار.
بازتعریف رابطه دولت و تشکل‌ها تا تصمیم‌گیری‌ها به جای بخشنامه‌های از بالا باید بر اساس واقعیت‌های میدانی تولید باشد.
بی‌توجهی به این اصلاحات، نه‌تنها صنعت مرغداری را نابود خواهد کرد، بلکه بحران اجتماعی ناشی از گرانی و کمبود مواد پروتئینی را نیز دامن خواهد زد. آینده امنیت غذایی کشور گروگان سوءمدیریت امروز وزارت جهاد است؛ و هر روز تأخیر، هزینه‌ای سنگین‌تر بر دوش تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌گذارد.