دیدار روز جمعه ترامپ و پوتین در آلاسکا، به‌جای نمایش قدرت دیپلماسی آمریکا، موجی از تردید و نگرانی در رسانه‌های غربی برانگیخت. انتخاب آلاسکا، حذف اوکراین از معادله، سابقه ضعف ترامپ در برابر پوتین و نشانه‌های شکست در فضای نشست، پرسش‌های تازه‌ای درباره آینده جنگ و دیپلماسی برانگیخته است.
نورنیوز-گروه سیاسی: دیدار پرحاشیه میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در آلاسکا موجی از واکنش‌ها را در رسانه‌های غربی برانگیخت. انتخاب محل، شیوه برگزاری نشست و پیامدهای احتمالی آن، در ساعات اولیه پس از پایان دیدار، به موضوع تحلیل و انتقاد گسترده تبدیل شد. هرچند هنوز جزئیات روشنی از توافقات احتمالی دو طرف منتشر نشده، اما فضای عمومی بازتاب رسانه‌ای بیشتر بر نگرانی، تردید و حتی بدبینی نسبت به نتایج این دیدار استوار بوده است.
آلاسکا؛ نمادی از مشروعیت‌بخشی به پوتین
روزنامه واشنگتن پست با تمرکز بر انتخاب آلاسکا به‌عنوان محل دیدار، آن را «نمادی خطرناک» توصیف کرد. این روزنامه یادآور شد که آلاسکا تا اواخر قرن نوزدهم بخشی از امپراتوری روسیه بوده و سپس به ایالات متحده فروخته شد. از نگاه تحلیل‌گران، از جمله مایکل مک‌فول، این انتخاب حامل پیامی ضمنی است که می‌تواند به پوتین مشروعیت نمادین بدهد: «ترامپ پوتین را در بخشی از امپراتوری سابق روسیه می‌پذیرد.» این اقدام، به باور نویسندگان واشنگتن پست، ممکن است به‌سادگی تصویر انزوای سیاسی پوتین پس از حمله به اوکراین را کمرنگ کند و برای کرملین یک پیروزی تبلیغاتی قلمداد شود.
حذف اوکراین؛ نقض اصل «بدون اوکراین درباره اوکراین»
خبرگزاری آسوشیتدپرس بر جنبه دیگری از دیدار تمرکز کرد: غیبت اوکراین. در شرایطی که جنگ هنوز ادامه دارد، عدم حضور ولودیمیر زلنسکی در جلسه به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت. تحلیل‌گران غربی معتقدند این اقدام نقض صریح اصل جاافتاده دیپلماتیک «بدون اوکراین، درباره اوکراین تصمیم‌گیری نشود» است. به‌باور این رسانه، حذف اوکراین از میز مذاکرات نه‌تنها نوعی تحقیر برای کی‌یف محسوب می‌شود، بلکه نشان می‌دهد واشنگتن و مسکو تمایل دارند بدون در نظر گرفتن ذی‌نفع اصلی، به سازش یا تقسیم منافع بیندیشند.
سابقه ضعف ترامپ در برابر پوتین
شبکه ان دی تی وی با یادآوری نشست هلسینکی ۲۰۱۸، بار دیگر به سابقه ضعف ترامپ در برابر پوتین پرداخت. در آن نشست، ترامپ آشکارا روایت دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا درباره دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ را زیر سؤال برد و به گفته خودش «هیچ دلیلی برای دخالت روسیه» ندید. این موضع حتی از سوی جمهوری‌خواهان منتقدی مانند جان مک‌کین «یکی از خفت‌بارترین عملکردهای یک رئیس‌جمهور آمریکا» توصیف شد. یادآوری این سابقه در گزارش‌ها به‌عنوان شاهدی بر «قابلیت بالای پوتین برای تحت فشار گذاشتن ترامپ» تکرار شد؛ به‌ویژه اکنون که کاخ سفید به‌دنبال راهی سریع برای مدیریت بحران اوکراین است.
تناقض‌گویی‌های ترامپ
روزنامه گاردین به لحن متناقض ترامپ در آستانه نشست پرداخت. او یک بار گفت این دیدار صرفاً یک «جلسه‌ی گوش دادن» خواهد بود، اما چند روز بعد تهدید به «پیامدهای بسیار شدید» علیه روسیه کرد. این تغییر مداوم لحن، از نگاه گاردین، نشانه‌ای از «بازاریابی سیاسی» ترامپ است تا دیپلماسی راهبردی. به همین دلیل، بخشی از تحلیل‌ها معتقدند کرملین این تناقض را فرصتی برای پیشبرد دستورکار خود دانست و با دست پر وارد نشست شد.
خطر امتیازدهی بدون تضمین
فایننشنال تایمز در یادداشتی تحلیلی نوشت که تیم ترامپ به‌ویژه در مرکز مطالعات بین‌المللی و امنیت (CSIS) نگران است رئیس‌جمهور آمریکا برای کسب دستاورد فوری و حتی جایزه نوبل صلح، حاضر به امتیازدهی‌های یک‌طرفه شود. در حالی که پوتین با «صبر استراتژیک» در موقعیتی قدرتمند باقی مانده و پیشروی‌های نظامی روسیه ادامه دارد، احتمال آن وجود دارد که توافقی ناپایدار و غیرمتوازن شکل گیرد که در بلندمدت به سود کرملین تمام شود.
نشانه‌های شکست در فضای نشست
همزمان، خبرنگاران حاضر در آلاسکا از فضای نامطلوب جلسه گزارش دادند. جاکی هاینریش از فاکس نیوز نوشت: «احساسی که در اتاق حاکم بود، خوب نبود. به نظر می‌رسید که پوتین وارد شد، کار خودش را پیش برد، عکسش را کنار رئیس‌جمهور گرفت و سپس خارج شد.» این روایت با تحلیل لارا روزن خبرنگار آمریکایی همسو است؛ او گفت: «به نظر می‌رسد ویتکوف (نماینده ترامپ در امور خاورمیانه) درست درک نکرده بود که کرملین چه هدفی دارد و عملاً به دنبال یک توافق نمایشی بودند.» لغو ناهار مشترک ترامپ و پوتین و بازگشت سریع رئیس‌جمهور آمریکا به واشنگتن نیز به‌عنوان نشانه‌ای از شکست احتمالی نشست تعبیر شد.
تردید درباره دستاورد واقعی
به‌رغم اعلام ترامپ مبنی بر اینکه «برخی مسائل هنوز حل نشده‌اند، اما پیشرفت‌هایی داشتیم»، منابع نزدیک به دولت اوکراین روایت دیگری دارند. یک مقام اوکراینی به فایننشنال تایمز گفت: «زلنسکی هنوز هیچ تماسی از ترامپ دریافت نکرده و این وضعیت خیلی عجیب است.» تحلیلگر دیگری نیز نشست را «ничегобургер» (هیچ‌چیز مهمی) خوانده است؛ اصطلاحی که به معنای خروجی ناچیز و بی‌اهمیت نشست است.
مجموع واکنش‌های رسانه‌های غربی نشان می‌دهد که نشست آلاسکا بیش از آنکه به‌عنوان نقطه عطفی در روابط آمریکا و روسیه دیده شود، در فضای عمومی غرب به‌عنوان صحنه‌ای از تناقض، تحقیر و احتمالاً امتیازدهی یک‌طرفه درک شد. انتخاب محل، حذف اوکراین، سابقه ضعف ترامپ در برابر پوتین، تناقض‌گویی‌ها و نشانه‌های آشکار شکست در فضای جلسه، همه دست به دست هم داد تا رسانه‌ها این دیدار را با بدبینی ارزیابی کنند. با این حال، هنوز به دلیل محرمانه بودن بخش عمده مذاکرات، قضاوت نهایی دشوار است. آنچه مسلم است این است که دیدار آلاسکا به‌جای آرام کردن تنش‌ها، پرسش‌های تازه‌ای درباره راهبرد آمریکا در قبال روسیه و اوکراین برانگیخته است.