افزایش چشمگیر جمعیت سالمندان ایران تا سال 1430، چالشی راهبردی در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی کشور است. سه برابر شدن این جمعیت نیازمند سیاست‌گذاری فوری در حوزه‌های رفاه، سلامت، اشتغال و حکمرانی جمعیتی خواهد بود.
نورنیوز-گروه اجتماعی: بر اساس برآوردهای رسمی، ایران تا سال ۱۴۳۰ با تحولی جمعیتی مواجه خواهد شد که از هر سه ایرانی، یک نفر بالای ۶۰ سال خواهد بود. این بدان معناست که جمعیت سالمندان از ۹ میلیون نفر کنونی به بیش از ۲۷ میلیون نفر افزایش می‌یابد. هرم سنی کشور که روزگاری جوان‌محور بود، به‌سرعت در حال پیر شدن است. پیامد این چرخش، کاهش نیروهای مولد، افزایش هزینه‌های درمانی، و سنگین‌تر شدن بار حمایتی بر دوش نسل‌های جوان‌تر خواهد بود. اگر امروز اقدام‌های برنامه‌ریزی‌شده و سیاست‌محور در حوزه جمعیتی اتخاذ نشود، کشور با بحران‌هایی نظیر رکود اقتصادی، بحران صندوق‌های بازنشستگی و اختلال در نظام سلامت روبه‌رو خواهد شد.
سالمندان تنها؛ تهدیدی خاموش برای پیوندهای اجتماعی
نکته‌ای نگران‌کننده‌تر از افزایش کلی جمعیت سالمند، رشد انفجاری سالمندان مجرد در ایران است. بنا بر اعلام رئیس انجمن علمی سالمندان ایران، شمار سالمندان مجرد که اکنون حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار نفر است، تا سال ۱۴۳۰ به بیش از ۲.۵ میلیون نفر خواهد رسید. این رقم بیانگر افزایش انزوای اجتماعی، احساس بی‌پناهی و ریسک‌های روانی بالاست. سالمندانی که فاقد شبکه حمایتی خانوادگی باشند، بیش از دیگران در معرض آسیب‌های جسمی، روانی و اجتماعی قرار می‌گیرند. توسعه خانه‌های سالمندان، خدمات مراقبتی در منزل، مشاوره روان‌شناسی، و ایجاد نهادهای اجتماعی همیار سالمند از مهم‌ترین سیاست‌هایی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
سالمندی؛ فرصت راهبردی در مدیریت توسعه پایدار
در کنار تهدیدهای آشکار، می‌توان به سالمندی نیز به‌عنوان یک فرصت نگریست. سالمندان، مخازن دانش، تجربه و مهارت هستند که اگر در فرآیندهای اجتماعی و اقتصادی مشارکت داده شوند، می‌توانند نقشی مؤثر در توسعه پایدار ایفا کنند. ارتقاء آموزش مادام‌العمر، توسعه مشاغل متناسب با شرایط سنی، مشارکت در نهادهای مدنی، و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشاوره‌ای و تخصصی آن‌ها در حکمرانی محلی، همگی زمینه‌هایی برای استفاده راهبردی از جمعیت سالمند است. آینده ایران در گرو سیاست‌گذاری هوشمندانه‌ای است که هم از تهدید سالمندی بکاهد و هم فرصت‌های آن را بالفعل سازد.