از ابتدای سال 1404 تا ششم تیر، بیش از 717 هزار تبعه افغانستانی از مرزهای دوغارون، میلک و خراسان جنوبی به کشورشان بازگشته‌اند.
نورنیوز-گروه اجتماعی: مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور اعلام کرد که از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون بیش از ۷۱۷ هزار و ۶۵۸ تبعه افغانستانی از سه مرز «دوغارون»، «میلک» و مرز خراسان جنوبی به کشورشان بازگشته‌اند. نادر یاراحمدی افزود که بیش از ۸۰ درصد این افراد به صورت خودمعرف داوطلبانه مراجعه کرده‌اند و روند بازگشت همچنان با قدرت ادامه دارد. وی گفت که برای تسهیل این روند، اردوگاه‌ها و زیرساخت‌های موقت در مناطق مرزی با همکاری استانداری‌ها تقویت شده است.
یاراحمدی همچنین خاطرنشان کرد که مهلت خروج دارندگان برگه‌های سرشماری تا ۱۵ تیرماه تعیین شده است تا امکان شرکت فرزندان این خانواده‌ها در امتحانات و دریافت کارنامه فراهم باشد و خروج با کمترین آسیب انجام شود. در اوج این روند، تنها در یک روز بیش از ۲۹ هزار نفر از مرز دوغارون عبور کردند که مشکلات ایجاد شده با بسیج امکانات استانی و حمایت استانداران به سرعت مدیریت شد.
همکاری‌های دوطرفه و حمایت‌های حقوقی
مدیرکل امور اتباع به همکاری و مذاکرات انجام‌شده با مقامات دولت افغانستان اشاره کرد و گفت: در سمت افغانستان نیز مشکلاتی وجود دارد که برای حل آنها آمادگی کامل اعلام شده است. وی افزود که دولت افغانستان امسال اقدام به صدور مدارک هویتی برای مهاجرانی کرده است که بعد از سال ۱۴۰۰ وارد ایران شده‌اند و برای صدور یا تمدید گذرنامه، مراکز جدیدی در داخل ایران اجاره کرده‌اند. همچنین نمایندگان دولت افغانستان در مراکز بازگشت ایران حضور دارند تا نظارت و پیگیری‌های لازم را انجام دهند.
یاراحمدی به مشکلات حقوقی و مالی برخی اتباع در مسیر خروج اشاره و اعلام کرد که دفاتر مددکاری و حقوقی به صورت رایگان در ۱۹۱ دفتر استانی فعال هستند تا به مسائل حقوقی مهاجران رسیدگی کنند. وی افزود که اگر کسی حقوقش پرداخت نشده یا با مشکل روبرو شده، می‌تواند بدون پرداخت هزینه و با معرفی وکیل رسمی پیگیری کند. همچنین تأکید شد که تخلفات انسانی در این طرح بزرگ اجتناب‌ناپذیر است اما با هر مورد برخورد قاطع می‌شود و دوربین‌های نظارتی در اردوگاه‌ها فعال هستند.
مدیریت ورود و خروج؛ الزام به ثبت‌نام و رعایت کرامت انسانی
یاراحمدی یادآور شد که اتباع غیرمجاز باید حتماً در دفاتر اشتغال اتباع خارجی ثبت‌نام و برگه سرشماری دریافت کنند و بر اساس نوبت‌دهی منظم از کشور خارج شوند. مراجعه ناگهانی و بدون طی این روند باعث ایجاد تراکم و بی‌نظمی می‌شود و تنها کسانی که بر اساس نوبت مراجعه کنند می‌توانند به سهولت از کشور خارج شوند.
وی همچنین تصریح کرد که روند خروج با رعایت کامل کرامت انسانی و اصول حقوقی انجام می‌شود. در مواردی مانند بیماری یا پرونده‌های حقوقی، کمیسیون‌های پزشکی تشکیل شده و در صورت وجود جریمه خروج دیرهنگام، نهایت تساهل اعمال خواهد شد. مدیرکل امور اتباع افزود که هیچ روند سیستماتیکی برای تضییع حقوق مهاجران وجود ندارد و دولت ایران خود را موظف به رعایت اصول اخلاقی در همه مراحل می‌داند.
پیامدهای حضور غیرمجاز و سیاست‌های آینده
یاراحمدی به چالش‌های حضور غیرمجازها در کشور اشاره و اظهار داشت که این موضوع آسیب‌های امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به همراه دارد و دولت چهاردهم عزم جدی برای ساماندهی و خروج این افراد دارد. وی افزود که افرادی که به صورت غیرقانونی دستگیر می‌شوند، در لیست سیاه قرار گرفته و مدت طولانی نمی‌توانند وارد کشور شوند، اما کسانی که خودمعرف و داوطلبانه خارج می‌شوند می‌توانند در آینده برای اخذ روادید اقدام کنند.
وی همچنین به شایعات مطرح شده در برخی رسانه‌ها واکنش نشان داد و تاکید کرد که ایران سال‌هاست میزبان میلیون‌ها مهاجر افغانستانی بوده و هیچ رفتار نژادپرستانه‌ای در روند خروج وجود ندارد. وی از مردم خواست با هوشیاری اجازه ندهند دشمنان با بزرگنمایی این موضوع به اختلافات قومی و اجتماعی دامن بزنند.
در پایان، مدیرکل امور اتباع هدف دولت را کاهش جمعیت اتباع خارجی به سقف استاندارد جهانی (حدود سه درصد جمعیت کشور) اعلام کرد و افزود که بیش از ۶ میلیون مهاجر در ایران حضور دارند که باید به تدریج این تعداد به حدود سه میلیون کاهش یابد. وی همچنین گفت وزارت کشور متعهد به رعایت حقوق انسانی و ارائه گزارش‌های منظم درباره روند ساماندهی و خروج مهاجران است.