محمدجواد ظریف، ، در مقاله‌ای با اشاره به تحولات ژئوپلیتیکی اخیر، از شکل‌گیری نظمی نوین با ویژگی‌های پساقطبی سخن گفت و نقش بازیگران غیردولتی، ائتلاف‌های مسئله‌محور و قدرت‌های نوظهور را کلیدی دانست.
نورنیوز-گروه سیاسی : محمد جواد ظریف معتقد است که دیگر نمی‌توان جهان امروز را در چارچوب سنتی «قدرت‌های بزرگ و تک‌قطبی» تحلیل کرد.
او تأکید دارد که بازیگران غیردولتی، شرکت‌های نظامی خصوصی مانند گروه واگنر، و چهره‌هایی چون ادوارد اسنودن که نظم امنیتی جهانی را به چالش کشیدند، نمادهایی از نقش‌آفرینی فزاینده نیروهای غیرحکومتی در حوزه امنیت جهانی هستند.
وی با اشاره به ساختار قدرت کنونی، افزود که هرچند ایالات متحده هنوز از برتری نظامی برخوردار است، اما رشد اقتصادی چین، و قدرت هنجارسازی اتحادیه اروپا، مشروعیت جهانی ایالات متحده را به عنوان قدرت بی‌رقیب زیر سوال برده‌اند.
او معتقد است که قدرت‌های منطقه‌ای نظیر هند و برزیل، و نهادهای جمعی مانند اوپک پلاس، به طور روزافزون قدرت متمرکز را پراکنده و از میزان تمرکز تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی کاسته‌اند. ظریف در ادامه مقاله با اشاره به ماهیت جدید ائتلاف‌ها در جهان معاصر، خاطرنشان کرد: "ائتلاف‌های کنونی بیشتر از آنکه بر پایه اتحادهای سنتی و پایدار شکل بگیرند، بر مبنای مسائل خاص و به‌صورت سیال بنا شده‌اند. نمونه روشن این تحول را می‌توان در رفتار ترکیه دید که به طور همزمان خریدار جنگنده‌های F-۳۵ از آمریکا و سامانه‌های دفاعی S-۴۰۰ از روسیه است."
از نگاه ظریف، این تغییرات حکایت از آن دارد که نظام جهانی بیش از هر زمان دیگری به سمت چندمرکزی، پراکندگی قدرت، و رفتارهای منعطف حرکت می‌کند. او تأکید کرد که ایران و کشورهای همسایه در منطقه غرب آسیا، باید از این فرصت تاریخی بهره گرفته و به جای اتکا به اتحادهای کلاسیک و متصلب، به سوی شکل‌دهی به ائتلاف‌های جدید بر اساس منافع مشترک و تأمین رفاه جمعی گام بردارند.
وی در پایان با اشاره به نقش میانجی‌گرانه چین در احیای روابط میان ایران و عربستان سعودی، این اتفاق را هم شاهدی بر جهان پساقطبی با وفاداری‌های سیال دانست، و هم الگویی برای آینده همکاری‌های منطقه‌ای بین ایران و جهان عرب عنوان کرد؛ الگویی که می‌تواند جایگزینی برای تقابل‌های فرساینده و سنتی در سیاست بین‌الملل باشد.