در میانه فضای حساس مذاکراتی و در آستانه دور سوم گفت‌وگوهای غیر مستقیم ایران و ایالات متحده، خبری مهم از سوی دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل منتشر شد: سخنرانی کلیدی وزیر امور خارجه کشورمان در کنفرانس بین‌المللی سیاست هسته‌ای اندیشکده کارنگی لغو شد. اما علت این لغو چه بود و چه پیام‌هایی در دل این تصمیم نهفته است؟
نورنیوز-گروه سیاسی: بدنبال لغو سخنرانی سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در کنفرانس بین‌المللی سیاست هسته‌ای اندیشکده کارنگی ،وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به این اقدام به صراحت اعلام کرد که ایران مذاکره در انظار عمومی را نمی‌پذیرد. تبدیل سخنرانی رسمی به مناظره‌ای آزاد از سوی بنیاد کارنگی حرکتی بود که به‌درستی از سوی جمهوری اسلامی ایران رد شد. عراقچی با تأکید بر اینکه برخی گروه‌های ذی‌نفع خاص در تلاش‌اند مسیر دیپلماسی را منحرف و خواسته‌های حداکثری را بر مذاکره تحمیل کنند، نشان داد که ایران اهل بازی در میدان تبلیغاتی دشمن نیست. این موضع نه تنها بیانگر استقلال سیاست خارجی ایران است، بلکه مرزی روشن میان دیپلماسی سازنده و تئاتر سیاسی غرب ترسیم می‌کند.
پیشنهادی هوشمندانه بدون عقب‌نشینی
انتشارمتن کامل سخنرانی لغوشده عراقچی، که از سوی رسانه‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گرفت، نمونه‌ای از دیپلماسی هوشمندانه ایرانی بود. در این متن، ضمن تأکید بر ادامه غنی‌سازی داخلی، فرصت‌هایی برای همکاری اقتصادی با آمریکا در حوزه انرژی هسته‌ای غیرنظامی پیشنهاد شده بود. عراقچی به ساخت ۱۹ نیروگاه هسته‌ای جدید و ظرفیت عظیم بازار ایران برای سرمایه‌گذاری خارجی اشاره کرد. این سخنان نه یک عقب‌نشینی بلکه نوعی چیدمان دقیق و جذاب برای جلب توجه محاسبه‌گرانه طرف مقابل بود؛ مشروط بر آنکه حقوق مسلم ایران محترم شمرده شود.
استانداردهای دوگانه غرب؛ مانع بزرگ اعتماد
از نکات کلیدی سخنرانی، انتقاد صریح به سیاست‌های دوگانه غرب در قبال برنامه‌های هسته‌ای منطقه بود. عراقچی، با اشاره به انفعال غرب در برابر زرادخانه‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی و عدم عضویت این رژیم در پیمان NPT، هشدار داد که بی‌اعتمادی متقابل ناشی از این استانداردهای دوگانه، روند مذاکرات را تهدید می‌کند. ایران در برابر این سیاست‌ها، بر تعهدات خود در چارچوب برجام و اصول عدم اشاعه تأکید دارد و خواستار برخوردی عادلانه و فارغ از تبعیض است.
خط قرمزهای ایران و سوء‌برداشت اندیشکده کارنگی
مسئولین برگزار کننده کنفرانس اندیشکده کارنگی، یا از ماهیت ظریف روابط دیپلماتیک آگاه نبودند، یا تلاش داشتند با تغییر قالب گفت‌وگو، ایران را به موضع دفاعی بکشانند. لغو این سخنرانی، پیام روشنی به برگزارکنندگان چنین محافلی داد: ایران اهل گفت‌وگوست، اما در چهارچوبی که احترام متقابل و حقوق مشروعش حفظ شود. تغییر مسیر برنامه سخنرانی به مناظره، تلاشی برای نمایش مذاکره در ویترین رسانه‌ای بود؛ تلاشی که با هوشیاری دیپلماتیک ایران ناکام ماند.
در مجموع، اقدام ایران بیش از آنکه یک حرکت واکنشی باشد، نمایه ای از بلوغ دیپلماتیک ایران در حفظ انسجام راهبردی و هوشیاری در برابر دام‌های رسانه‌ای و سیاسی بود که در مقطع بسیار حساس مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا پیام های روشنی از رویکرد راهبردی تهران در پیگیری هوشمندانه مذاکرات به شمار می رود.