در سایه تنش‌های تازه در روابط تهران و واشنگتن، ادعای ترامپ درباره بی‌نیازی ایران به واسطه و سفر دوباره نتانیاهو به آمریکا، نشانه‌ای از طراحی جدید برای افزایش فشار است. ایران ضمن آمادگی برای گفت‌وگو، نسبت به تغییر راهبرد هسته ای در صورت افزایس تهدیدات هشدار داده است.
نورنیوز-گروه سیاسی: در بحبوحه تنش‌های فزاینده میان تهران و واشنگتن، دونالد ترامپ بار دیگر ادعای تازه‌ای مطرح کرده که «ایران دیگر نیازی به واسطه‌ها ندارد» و خواهان گفت‌وگوی مستقیم با آمریکاست. اما آنچه در ظاهر می‌تواند نشانه‌ای از احتمال باز شدن مسیر دیپلماسی به نظر برسد، در بطن خود با پیچیدگی‌هایی همراه است که نه تنها امکان گفت‌وگو را زیر سؤال می‌برد، بلکه نشانه‌هایی از فشار و طراحی برنامه‌ریزی‌شده دارد.
نتانیاهو در واشنگتن بدنبال چیست؟
اظهارات ترامپ همزمان شده با دومین سفر کوتاه‌مدت بنیامین نتانیاهو به واشنگتن، سفری که در میانه موج تهدیدات لفظی و تحرکات نظامی آمریکا در منطقه صورت گرفته و نمی‌توان آن را یک اتفاق تصادفی یا بی‌اهمیت تلقی کرد. این سفر تازه، آن هم در بازه زمانی کوتاهی پس از دیدار قبلی نتانیاهو با مقامات ارشد آمریکا، حامل پیامی روشن است: طرف اسرائیلی هنوز در پی مانع‌تراشی در مسیر هرگونه توافق احتمالی میان ایران و آمریکاست و تلاش دارد گزینه نظامی را در ذهن تصمیم‌گیرندگان آمریکایی زنده نگه دارد.
تحلیلگران معتقدند این سفر می‌تواند در راستای یک طراحی جدید برای افزایش فشار به تهران باشد؛ فشارهایی که نهایتاً ایران را به سوی گفت‌وگوی مستقیم اما از موضع ضعف سوق دهد. به‌ویژه آنکه ترامپ در اظهارات خود مدعی شده که «ایران نگران است و احساس آسیب‌پذیری می‌کند». جمله‌ای که بیشتر از آنکه نشانه آمادگی برای گفت‌وگو باشد، یک تاکتیک روانی برای وادارسازی طرف مقابل به پذیرش شروط یک‌جانبه تلقی می‌شود.
موضع تهران؛ اقدام متقابل
اما سکوت تهران در برابر این ادعاها، نباید نشانه‌ای از تأیید یا حتی تردید قلمداد شود. این سکوت، در واقع بخشی از یک راهبرد دقیق در برابر سیاست‌های تبلیغاتی و تهدیدآمیز آمریکاست. علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب، در روزهای گذشته با صراحت اعلام کرده که ایران همچنان به برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود پایبند است و از آغاز گفت‌وگوهایی با هدف رفع نگرانی‌های غرب استقبال می‌کند، اما هرگونه تهدید یا فشار، می‌تواند به تغییر محاسبات راهبردی ایران منجر شود. لاریجانی همچنین تأکید کرده ایران علاقه‌مند است روابط اقتصادی خود را با غرب و آمریکا، بر اساس منافع مشترک و در چارچوب تعامل پایدار بازتعریف کند. این اظهارات، در واقع ترسیم‌کننده موضع رسمی ایران در قبال شرایط جدید و حاکی از آن است که تهران همزمان با آمادگی برای گفت‌وگو، در برابر فشارهای تهدیدآمیز کوتاه نخواهد آمد.
اختلاف در اردوگاه ترامپ
در سوی دیگر ماجرا، نشانه‌هایی از درگیری درونی در اردوگاه ترامپ نیز به چشم می‌خورد. برخی چهره‌های نزدیک به رئیس‌جمهور آمریکا، از جمله تاکر کارلسون، آشکارا با حمله نظامی به ایران مخالفت کرده‌اند. در گفت‌وگویی که میان کارلسون و استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در خاورمیانه، صورت گرفت، ویتکاف صراحتاً نشان داد که آمادگی برای گفت‌وگو با تهران در داخل دولت آمریکا وجود دارد. هرچند ویتکاف در پاسخ به توییت سید عباس عراقچی که «هیچ راه‌حل نظامی‌ای برای بحران وجود ندارد» نوشته بود «عالی»، اما این پیام به سرعت حذف شد. با این حال، همین واکنش‌ها نشان می‌دهد که پیام مخالفت با جنگ از واشنگتن به تهران رسیده است.
کشورهای عربی منطقه جنگ نمی خواهند
در این میان، نمی‌توان نقش کشورهای عربی خلیج فارس را نیز نادیده گرفت. برخلاف دور پیشین مذاکرات هسته‌ای در دوره اوباما، این بار برخی کشورهای عربی به جای همراهی با رویکرد تهاجمی واشنگتن، به نظر می‌رسد خواستار مهار تنش و جلوگیری از شعله‌ور شدن دوباره درگیری در منطقه هستند. آن‌ها می‌دانند که حمله به ایران، تبعات اقتصادی و امنیتی غیرقابل پیش‌بینی برای منطقه خواهد داشت.
افزایش تنش؛ شیشه عمر نتانیاهو
در چنین شرایطی، سفر مکرر نتانیاهو به آمریکا و تلاش برای نزدیک‌کردن ترامپ به گزینه‌های نظامی، بیش از آنکه کمکی به حل بحران باشد، به تشدید آن می‌انجامد. تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل نه تنها از کاهش تنش ایران و آمریکا نفعی نمی‌برد، بلکه بقای راهبردی خود را در استمرار بی‌ثباتی منطقه‌ای جست‌وجو می‌کند. بنابراین، آنچه امروز در واشنگتن در حال رخ دادن است، نه تلاشی صادقانه برای مذاکره، بلکه صحنه‌ای از یک بازی فشرده قدرت است؛ بازی‌ای که در آن ایران، هرچند آماده گفت‌وگو، اما بی‌تردید حاضر نیست قربانی فریب‌کاری‌های تبلیغاتی و مداخلات بیگانگان شود.