پس از بیش از سه سال جنگ میان روسیه و اوکراین، اکنون نشانه‌هایی از تغییر در روند تحولات دیده می‌شود. کی‌یف پس از مذاکراتی طولانی با هیئت آمریکایی به رهبری مارکو روبیو در جده، موافقت خود را با یک آتش‌بس 30 روزه اعلام کرد، اما این توافق منوط به پذیرش و اجرای همزمان آن از سوی روسیه است.
نورنیوز-گروه بین الملل: آمریکا نیز تصمیم به ازسرگیری تبادل اطلاعات امنیتی با کی‌یف گرفته است. اما این توافق چه سرنوشتی خواهد داشت و نقش روسیه در آن چیست؟
تنش میان آمریکا و اوکراین از زمانی شدت گرفت که دونالد ترامپ در دیدار اخیر خود با زلنسکی در کاخ سفید، موضع سختگیرانه‌ای اتخاذ کرد. این دیدار به مشاجره‌ای شدید در برابر دوربین رسانه های جهان انجامید و در نهایت با اخراج محترمانه زلنسکی از کاخ سفید همراه شد. این رویداد پس از آن رخ داد که ترامپ صراحتاً اعلام کرد که حمایت نامحدود از اوکراین در اولویت سیاست خارجی او نیست و کی‌یف باید راه‌حلی برای پایان جنگ پیدا کند.
این تحول به معنای تغییر قابل توجه در سیاست واشنگتن نسبت به جنگ اوکراین تلقی شد. ترامپ که همواره به رویکردی مستقل‌تر از ناتو اعتقاد دارد، هم‌اکنون به دنبال مذاکرات مستقیم با پوتین است. حتی نماینده ویژه او روز ۲۳ اسفندماه به مسکو سفر خواهد کرد تا در مورد جزئیات احتمالی توافق با کرملین گفتگو کند.
پیشنهاد آتش‌بس و واکنش روسیه
اوکراین اعلام کرده که آتش‌بس ۳۰ روزه را خواهد پذیرفت، اما این توافق زمانی اجرا خواهد شد که روسیه نیز اقدام مشابهی انجام دهد. واشنگتن نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده که "پاسخ روسیه، کلید دستیابی به صلح خواهد بود". با این حال، روسیه این توافق را تنها در صورتی خواهد پذیرفت که زمینه‌سازی برای یک توافق جامع صلح انجام شود.
به گفته منابع نزدیک به کرملین، پوتین با یک آتش‌بس موقت مخالف نیست، اما تأکید دارد که هرگونه توافق باید شامل ضمانت‌هایی برای امنیت روسیه و آینده مناطق تحت کنترل این کشور در اوکراین باشد. علاوه بر این، مسکو به شدت با حضور نیروهای ناتو در خاک اوکراین مخالفت کرده و خواستار آن است که تنها کشورهایی که در جنگ بی‌طرف بوده‌اند، مانند چین، به عنوان نیروهای حافظ صلح مشارکت داشته باشند.
نقش اروپا و ناتو در مذاکرات صلح
این تغییرات باعث نگرانی متحدان اروپایی آمریکا شده است. برخی از کشورهای اروپایی، از جمله لهستان، خواستار اعزام نیروهای حافظ صلح به اوکراین هستند، اما روسیه این موضوع را رد کرده است.
در این میان، ناتو هنوز موضع مشخصی در قبال این آتش‌بس اتخاذ نکرده است. مارک روته، دبیرکل ناتو، قرار است به زودی با ترامپ دیدار کند تا درباره چگونگی مشارکت اروپا در فرآیند صلح گفتگو کند.
چالش‌های آینده: آیا صلح پایدار خواهد بود؟
با وجود تمام تحولات اخیر، آینده این آتش‌بس همچنان نامشخص است. اگر روسیه شرایط خود را بر اوکراین تحمیل کند، ممکن است این توافق به جای صلح، به عنوان گامی برای پذیرش رسمی کنترل روسیه بر مناطق اشغالی تلقی شود. از سوی دیگر، اگر غرب و اوکراین بتوانند راهی برای حفظ تمامیت ارضی کی‌یف بیابند، این آتش‌بس ممکن است به صلحی پایدار منجر شود.
در هر صورت، روشن است که اکنون تصمیم‌گیری درباره آینده جنگ اوکراین دیگر در کاخ سفید یا کی‌یف انجام نمی‌شود، بلکه کرملین تعیین‌کننده اصلی مسیر صلح است.