افزایش درگیری‌ها در سوریه و کشتار گسترده غیرنظامیان در مناطق ساحلی این کشور، بار دیگر خطر تجزیه و تشدید مداخلات خارجی را پررنگ کرده است. تحلیلگران معتقدند که این بحران می‌تواند شروع درگیریهای تازه در این کشور باشد.
نورنیوز-گروه بین الملل: پس از سال‌ها درگیری و نابودی، سوریه ظاهراً به سمت ثبات نسبی حرکت می‌کرد، اما تحولات اخیر در مناطق لاذقیه و طرطوس نشان می‌دهد که بحران این کشور نه‌تنها پایان نیافته، بلکه وارد فاز جدیدی شده است. کشتار گسترده غیرنظامیان، استفاده از نیروی نظامی برای سرکوب معترضان و افزایش فعالیت گروه‌های مسلح، همگی نشانه‌هایی از احتمال بروز یک جنگ داخلی تازه هستند.
ریشه‌های بحران: چرا درگیری‌ها دوباره شدت گرفته است؟
دلایل متعددی برای شعله‌ور شدن دوباره درگیری‌ها در سوریه وجود دارد:
سرکوب مخالفان توسط دولت جدید سوریه: سیاست‌های سختگیرانه و اقدامات امنیتی خشونت‌آمیز دولت موقت دمشق، به رهبری ابو محمد جولانی، اعتراضات مردمی را به درگیریهای مرگبار تبدیل کرده است.
درگیریهای طایفه‌ای و مذهبی: گزارش‌ها نشان می‌دهد که حملات عمدتاً مناطق علوی‌نشین را هدف قرار داده است. این مسئله نگرانی از وقوع یک جنگ طایفه‌ای جدید را افزایش داده است.
دخالت‌های خارجی: قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همچنان به‌دنبال نفوذ در سوریه هستند. رژیم اسرائیل، ترکیه و برخی گروه‌های شبه‌نظامی به دقت تحولات اخیر را رصد می‌کنند.
افزایش فعالیت گروه‌های تروریستی: درگیریهای اخیر فرصت را برای گروه‌های تروریستی مانند داعش و تحریرالشام فراهم کرده است تا بار دیگر در صحنه سوریه نقش‌آفرینی کنند.
سرکوب معترضان و احتمال تشدید بحران
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، درگیریهای اخیر بیش از ۱۰۰۰ کشته، از جمله ۷۴۵ غیرنظامی برجای گذاشته است. دولت موقت سوریه با استفاده از هلیکوپترهای جنگی و نیروهای ویژه اقدام به سرکوب معترضان در لاذقیه و طرطوس کرده است. دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش داده که بسیاری از ساکنان مجبور به فرار به جنگل‌ها و کوه‌ها شده‌اند.
واکنش‌های بین‌المللی؛ محکومیت بدون اقدام عملی
واکنش‌های بین‌المللی به این کشتار گسترده عمدتاً در حد بیانیه‌های محکومیت و درخواست تحقیقات مستقل باقی مانده است:
اتحادیه اروپا: ضمن محکوم کردن خشونت‌ها، خواستار رعایت قوانین بین‌المللی در برخورد با غیرنظامیان شد.
فرانسه: از دولت موقت سوریه خواسته تا از سرکوب خشونت‌آمیز معترضان خودداری کند.
مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق: هشدار داده که دولت سوریه باید از پاکسازی طایفه‌ای پرهیز کند تا کشور به سمت جنگ داخلی کشیده نشود.
آینده سوریه به کدام سمت می‌رود؟
تحلیلگران بر این باورند که درگیریهای اخیر ممکن است زمینه‌ساز آغاز یک جنگ داخلی جدید با ابعاد متفاوت نسبت به سال‌های قبل باشد. این بار، جنگ نه فقط میان دولت و مخالفان سنتی، بلکه میان گروه‌های مذهبی، طایفه‌ای و حتی نیروهای خارجی شکل خواهد گرفت.
با توجه به اینکه سوریه همواره یک میدان رقابت ژئوپلیتیک میان قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای بوده است، درگیریهای اخیر احتمالاً به دخالت نظامی بیشتر کشورهای خارجی منجر خواهد شد.
اگر دولت موقت سوریه نتواند راهکاری برای مدیریت بحران داخلی ارائه دهد و خشونت‌های کنونی را کاهش ندهد، احتمالاً این کشور وارد یک دوره جدید از بی‌ثباتی و درگیریهای خونین خواهد شد.