ایران با داشتن منابع طبیعی عظیم برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان کمتر از یک درصد برق خود را از این منابع تأمین می‌کند. ناترازی انرژی، کاهش منابع فسیلی و تهدیدات زیست‌محیطی، ضرورت تحولی بزرگ در این حوزه را دوچندان کرده است.
نورنیوز-گروه اقتصادی: ایران با چالش‌های جدی ناترازی انرژی مواجه است که ناشی از افزایش مصرف برق، کاهش منابع فسیلی و عدم استفاده کافی از پتانسیل‌های انرژی تجدیدپذیر است. با وجود سهم ۱۳۵۸.۱ مگاواتی انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق، این مقدار کمتر از یک درصد ظرفیت کل برق کشور را تشکیل می‌دهد که نشان‌دهنده ضرورت اقدامات گسترده‌تر در این حوزه است.
پتانسیل‌ها و وضعیت کنونی انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران
ایران با داشتن ۳۰۰ روز آفتابی و میانگین تابش ۵ تا ۷ کیلووات ساعت بر مترمربع، یکی از مستعدترین کشورها برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی است. همچنین، ظرفیت انرژی بادی کشور حدود ۳۰ هزار مگاوات برآورد شده است. طبق گزارش‌های منتشرشده، تا پایان سال ۱۴۰۳، ظرفیت نصب‌شده انرژی‌های تجدیدپذیر کشور به ۱۵۲۰ مگاوات رسیده است. این شامل ۷۸۲ مگاوات نیروگاه خورشیدی، ۳۷۴ مگاوات بادی، ۱۰۴ مگاوات نیروگاه‌های برق‌آبی کوچک و حدود ۲۳ مگاوات زیست‌توده است. این در حالی است که پتانسیل‌های واقعی ایران برای تولید انرژی خورشیدی و بادی به ترتیب حدود ۶۰ هزار و ۳۰ هزار مگاوات برآورد شده است.
تاکنون، استفاده از این انرژی‌ها منجر به صرفه‌جویی ۲۷۵۳ میلیون مترمکعب سوخت فسیلی و ۹۹۸ میلیون لیتر آب شده است. همچنین، انتشار گازهای گلخانه‌ای حدود ۸۴۱۰ هزار تن و آلاینده‌های محلی ۵۷.۵ هزار تن کاهش یافته است.
وابستگی کمتر به منابع فسیلی و افزایش تولید انرژی پاک می‌تواند امنیت انرژی کشور را نیزافزایش داده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی ایجاد کند.
چالش‌ها و راهکارها
علی‌رغم مزایا، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با چالش‌هایی مانند کمبود سرمایه‌گذاری، ضعف زیرساخت‌ها و نبود سیاست‌های حمایتی کافی مواجه است. برای غلبه بر این چالش‌ها لازم است اتخاذ سیاست‌گذاریهای حمایتی در این بخش به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. ارائه تسهیلات مالیاتی، تعرفه‌های خرید تضمینی برق و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از جمله اقداماتی است که توجه به آن می تواند به افزایش رقابت سرمایه گذاری در این حوزه کمک کند.
علاوه بر این لازم است با توسعه زیرساخت‌ها، ایجاد شبکه‌های هوشمند و ظرفیت ذخیره‌سازی انرژی نیز به فهرست اقدامات ضروری در این بخش اضافه شود.
بدلیل ماهیت فناورانه انرژی های تجدید پذیر موضوع تحقیق و توسعه در این حوزه از جمله ضروریات غیر قابل اجتناب است.سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید مانند نیروگاه‌های خورشیدی و بادی پیشرفته
در کنار اجرای برنامه های هدفمند و مستمر برای افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای انرژی‌های پاک از جمله اقدامات مهمی است که می‌تواند تواند زنجیره اقدامات بایسته در زمینه توسعه بهره برداری از انرژی های تجدیدپذیر را تکمیل کند.
با توجه به محدودیت منابع فسیلی و اثرات منفی زیست‌محیطی آن‌ها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر راهکاری کلیدی برای رفع ناترازی انرژی و حرکت به سمت توسعه پایدار است. ایران با پتانسیل بالای طبیعی خود می‌تواند نقشی پیشرو در این حوزه ایفا کند. دولت با اجرای برنامه‌هایی برای دستیابی به ظرفیت ۷ تا ۱۰ هزار مگاواتی تا سال ۱۴۰۵، می‌تواند تحولی اساسی در این حوزه ایجاد کند.