ردیفی 100 تایی از گرانترین جک های مشکی وارداتی با روبانهای پهن و قرمزرنگ، منظرهای چشمنواز برای تهرانیهایی بود که شنیده بودند قرار است این خودروهای برقی بهزودی وارد ناوگان حملونقل شهری شود که شهروندانش به جای اکسیژن، دود تنفس میکنند. در حال حاضر این 100 تاکسی برای اینکه امکان تردد و حمل مسافر داشته باشند، آماده نیستند پس هدف از شوی خیابانی وزارت صمت و شهرداری تهران با خودروهای میلیاردی چیست؟
نورنیوز ـ گروه فرهنگ و جامعه: خودروهای برقی با وجود تمام مزایایشان برای محیط زیست و صرفهجویی در مصرف سوختهای فسیلی ، بسیار گرانقیمت هستند؛ بر همین اساس عموم کشورها، تشویق و ترغیب شهروندان به استفاده از این نوع خودرو را با تجهیز ناوگان حملونقل عمومیشان کلید میزنند. در کشور ما نیز اعتبارات تولید خودروهای برقی بهجای خودروهایی با سوخت فسیلی ،میتواند از محل کاهش ۵۰ میلیون لیتری مصرف بنزین در روز و صادرات آن از طریق منابع ارزی جدید و پایدار بهراحتی تأمین شده و در افق ۵ساله سود آوری مالی واجتماعی قابلتوجهی داشته باشد. اما سوال اینجاست شوهای تبلیغی از جمله نمایش خودروهای وارداتی در عدد محدود بدون توجه به توسعه زیرساختها ازجمله سوختگیری تا چه حد با این برنامه تناسب دارد؟
امروز کسی تردید ندارد وسایل نقلیهای که انرژی مورد نیاز خود را با سوخت فسیلی تامین میکنند، از عوامل اصلی آلودگی هوا به شمار میروند. و تلاشهای مستمر برای کاهش آلودگی هوا به ارائه راهکارهایی مانند جایگزینی «سوختهای پاک» بهجای سوختهای فسیلی و استفاده از خودروهای برقی منجر شده که نتایج قابلتوجهی را نیز در بر داشته است.
خودروهای برقی بهدلیل نداشتن موتور احتراق داخلی و اگزوز، همچنین تامین سوخت مورد نیاز خود با منابع تجدیدپذیر، در صورت فراگیرشدن سهم بهسزایی در کاهش آلودگی هوا دارند. در همین راستاست که هند به دنبال آن است تا سال 2030 خودروهای برقی ۳۰ درصد از فروش این کشور را در صنعت خودروسازی تشکیل دهد. «جو بایدن»، رئیسجمهوری آمریکا اعلام کرده که نیمیاز تمام خودروهای فروخته شده در ایالات متحده تا سال ۲۰۳۰ با آلایندگی صفر خواهند بود. کمیسیون اروپا نیز به دنبال پایاندادن به فروش خودروهای جدید دیزلی و بنزینی تا سال ۲۰۳۵ است. چین، به عنوان بزرگترین کشور آلودهکننده جهان و بزرگترین بازار خودرو، تاریخی را برای جایگزینی خودروهای برقی تعیین نکرده است، اما در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵ ، ۲۵ درصد از فروش خودروهای جدید در این کشور با سوخت تجدیدپذیر شامل خودروهای برقی و هیبریدی باشد.
در ایران نیز در راستای اجرای ماده ۹ قانون هوای پاک به منظور کاهش آلایندههای شهری در کلان شهرها، واردات انواع خودروهای سواری برقی به داخل کشور مجاز بوده و حقوق ورودی آن برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی کلان شهرها در سال ۱۴۰۳ معادل ۰.۵ درصد و برای سایر متقاضیان ۴ درصد و حقوق ورودی خودروهای تمام هیبریدی ۱۵ درصد تعیین شده است؛ با این حال هنوزبرنامه مدون و همه جانبهای برای استفاده از خودروهای الکتریکی در کشور ما تدوین وعملیاتی نشده است.
مصرف بنزین به عنوان یکی از عوامل اصلی آلودهکننده هوا در کشور ما به رقم نگرانکننده ۱۱۵ میلیون لیتر در روز رسیده که تا ۱۲۵ میلیون لیتر در ایام پیک مصرف افزایش مییابد. بر اساس اعلام شرکت پخش فرآوردههای نفتی کشور بررسی تراکنش کارتهای سوخت نشان میدهد که مصرف سوخت خودروهای جدید که در داخل کشور تولید میشود نیز بالاست و از اینرو حتی نوسازی ناوگان خودروهای عمومیو شخصی با جایگزینی خودروهایی که در حال حاضر با تکنولوژی قدیمیدر کشور تولید میشوند هم کمکی به رفع مشکل مصرف بالای سوخت در کشور نخواهد کرد.
مصرف نجومی سوخت در شرایط کنونی، ضمن واردکردن هزینههای سنگین مالی، اجتماعی و زیستمحیطی، بودجه و درآمد کشور را بهدلیل عدم امکان صادرات حداقل ۵۰ میلیون لیتر بنزین در روز تحت فشار جدی قرار داده است.
برونرفت از وضعیت فعلی نیازمند برنامهای جامع برای سرمایهگذاری در تولید خودروهای الکتریکی و هیبریدی، ایجاد زیرساختهای استفاده از این خودروها در سراسر کشور و خارجکردن تدریجی خودروهای استفادهکننده از سوخت فسیلی، از چرخه تولید و بهرهبرداری است.
اهمال در طراحی و اجرای این برنامه ملی به طور قطع جفایی آشکار در حق مردم و نسلهای آینده است که زیست امروز و حیات آتی آنان در معرض تهدیدات خطرناک ناشی از آلودگی هوا و بر بادرفتن ثروت ملیشان قرار دارد. این اهمال فقط در حوزه «بیعملی» محصور نیست و چه بسا روند حرکتی اشتباه بهمراتب هزینهزاتر از توقف یک طرح تا زمان آمادگی زیرساختها باشد؛ چرا که نه تنها هزینه اصلاح را نیز به فاکتورهای ابتدایی تحمیل میکند، بلکه سیاستگذاری اشتباه با فرمول «افتتاح نمایشی-ناکارآمدی عملیاتی» بهجای فرهنگسازی عمومی و اقناع نهادهای پشتیبان برای به ثمررسیدن طرحی در قواره ملی، فرصت حرکت درست را هم بر باد میدهد.
جایگزینی تاکسیهای یکمیلیارد و ۳۲۰ میلیون تومانی با تاکسیهای قدیمی و فرسودهای که بیشتر «ماشین دودی» هستند، خبر خوشحالکنندهای است؛ بهویژه آنکه به کاهش مصرف بنزین هم کمک میکند؛ لیکن تا اینجای کار فقط از ۱۰۰ تاکسی رونمایی شده؛ آن هم برای ناوگانی که ۸۰ هزار تاکسی فعلی، جوابگوی نیازهایش نیست و دستکم نیمی از این تعداد نیز فرسوده و از رده خارج است.
خودروهای برقی علاوه بر روبان قرمز، به زیرساختهای ابتدایی چون تولید گسترده داخلی و جایگاه سوخت متعدد و متکثر نیاز دارد که فعلا از آن رونمایی نشده است!