نورنیوز-گروه اجتماعی: آمار رسمی اعلام شده از سوی سازمان ثبت احوال کشور نشان می دهد که در شش‌ماهه نخست امسال ۴۹۲ هزار و ۵۲۱ تولد در کشور به ثبت رسیده است. از این تعداد، ۲۵۳ هزار و ۶۵۱ نوزاد پسر و ۲۳۸ هزار و ۸۷۰ نوزاد دختر بوده‌اند. در همین بازه زمانی، ۲۱۲ هزار و ۵۹۴ نفر فوت کرده‌اند، ۲۳۲ هزار و ۵۵۴ ازدواج و ۸۹ هزار و ۶۹ طلاق نیز ثبت شده است.
طبق این گزارش، استان تهران با ۶۰ هزار و ۶۹۲ تولد، بالاترین نرخ زاد و ولد را داشته و استان ایلام با تنها ۳۲۹۸ تولد، کمترین میزان تولد را داشته است. همچنین، استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و خراسان جنوبی بیشترین نرخ زاد و ولد نسبت به جمعیت را داشته‌اند. به‌طور خاص در استان سیستان و بلوچستان نرخ زاد و ولد ۱.۶ برابر نرخ مرگ و میر است. این نسبت در هرمزگان، خوزستان و خراسان جنوبی به‌ترتیب ۳.۹۴، ۳.۵۵ و ۳.۵۲ است.
روند کاهشی رشد جمعیت
احمد دلبری، رئیس انجمن علمی سالمندشناسی و طب سالمندان ایران، درباره کاهش رشد جمعیت و فاصله بین نسلی گفت: نرخ رشد جمعیت کشور از ۳.۹ درصد در دهه ۱۳۶۵-۱۳۵۵ به ۱.۲۴ درصد در دهه ۱۳۹۵-۱۳۹۰ کاهش یافته است. همچنین، نرخ باروری کل از ۶.۵ فرزند به ازای هر زن در دهه ۱۳۶۰ به حدود ۱.۸ فرزند در سال‌های اخیر کاهش یافته است. میانگین سن ازدواج نیز افزایش یافته به‌طوری‌که برای مردان از ۲۴ سال در سال ۱۳۵۵ به ۲۹ سال در سال ۱۳۹۵ و برای زنان از ۱۹ سال به ۲۴ سال رسیده است.
کاهش آمار ازدواج
دلبری با اشاره به کاهش ازدواج‌های ثبت‌شده اظهار داشت: تعداد ازدواج‌ها از ۷۹۰ هزار مورد در سال ۱۳۹۰ به ۵۵۰ هزار مورد در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته است. نرخ خام ازدواج نیز از ۱۲.۱ ازدواج در هر هزار نفر در سال ۱۳۹۰ به ۶.۵ در هر هزار نفر در سال ۱۳۹۸ رسیده است.
دلبری مشکلات اقتصادی، تغییرات فرهنگی و تمایل به ادامه تحصیل را از مهم‌ترین دلایل کاهش ازدواج عنوان کرد و افزود: ارائه تسهیلات مسکن می‌تواند تمایل به ازدواج را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. همچنین، فرهنگ‌سازی و آموزش مهارت‌های زندگی مشترک تأثیر مثبتی بر افزایش ازدواج خواهد داشت.
زنانه شدن سالمندی و پیامدهای آن
رئیس انجمن سالمندشناسی گفت: به دلیل افزایش امید به زندگی در زنان و کاهش تعداد اعضای خانواده، تعداد زنان سالمند تنها در حال افزایش است. وی تأکید کرد که با افزایش جمعیت سالمندان، کشور نیازمند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است.
او پیش‌بینی کرد که تا سال ۱۴۳۰، بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد و افزود: مشکلات بهداشتی و درمانی، انزوای اجتماعی و کمبود مراکز نگهداری از چالش‌های اصلی این گروه هستند. به گفته دلبری، بیش از ۷۰ درصد سالمندان به فشار خون بالا و ۳۰ درصد به دیابت مبتلا هستند. وی بر ضرورت برنامه‌ریزی جامع و هماهنگ برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان و جلوگیری از بحران‌های آینده تأکید کرد.چالش سالمندان و زنان سالمند تنها
رئیس سازمان بهزیستی کشور اعلام کرده که ۵۲ درصد سالمندان را زنان تشکیل می‌دهند و موضوع «زنان سالمند تنها» به یک مسئله مهم تبدیل شده است. برای مدیریت این چالش، دو برنامه ویژه در دست اقدام است: ترویج ازدواج سالمندان و آموزش زنان برای مقابله با شرایط سالمندی و تنهایی.
با توجه به کاهش نرخ رشد جمعیت ،حرکت به سمت سالمندی جمعیت اجتناب‌ناپذیر است. بر این اساس لازم است با برنامه‌ریزی مناسب در کنار فراهم نمودن سازو کارهای طبیعی شدن میزان رشد جمعیت موضوع ارتقای کیفیت زندگی سالمندان نیز در دستور کار مراکز ذیربط قرار گیرد. این امر نیازمند همکاری دولت،مجلس، بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد است.
