نورنیوز ـ گروه جامعه: مالیات یک هزینه اجتماعی به شمار می‌رود که شهروندان یک جامعه برای بهره‌برداری و استفاده از امکانات موجود و فراهم آوردن امکان جایگزینی خدمات و سرمایه‌گذاری جدید در بخش‌های مختلف، آن را پرداخت می‌کنند.

در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان مالیات را به دو دسته مالیات‌های مستقیم و مالیات‌های غیرمستقیم تقسیم کرد.

تفاوت مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم در اهداف و نحوه وصول آن بوده و از این جهت مصادیق متفاوتی می‌توان برای آن در نظر گرفت.

مالیات مستقیم به مالیاتی اطلاق می‌شود که بی‌واسطه و به صورت مستقیم از درآمد یا دارایی مودیان مالیاتی اخذ می‌شود. این مالیات به وسیله مامورین مالیاتی و به طور مستقیم دریافت می‌شود.

به طور کلی تمام کسانی که در ایران درآمد دارند حتی اگر خارج از ایران زندگی کنند، مشمول مالیات بر درآمد هستند.

همچنین کسانی که در ایران دارایی و اموالی دارند نیز برای حفظ و نگهداری از اموالشان باید مالیات بپردازند. 

مهم‌ترین قانون موجود در خصوص مالیات‌های مستقیم، قانون مالیات‌های مستقیم است که در سال ۱۳۴۵ به تصویب رسید و پس از آن چند بار اصلاح شده است.

مالیات‌های مستقیم دسته‌بندی‌های گوناگونی را شامل می‌شود که از جمله آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

۱- مالیات حق تمبر: مالیاتی که به واسطه هزینه تمبر از اشخاص اخذ می‌شود، یکی از انواع مالیات‌های مستقیم بوده و مالیات حق تمبر نام دارد.

۲- مالیات بر ارث: برای تقسیم اموال بین وراث متوفی ابتدا باید دیون و بدهی‌های او پرداخت شود که یکی از این دیون، مالیات بر ارث می‌باشد. در واقع هر کدام از وراث به نسبت نوع مال و طبقه‌ای که از ارث دارند، باید میزان مشخصی از مالیات را برای انجام انتقال ماترک متوفی بپردازند. مالیات بر ارث نیز یکی از انواع مالیات‌‌های مستقیم است.

۳- مالیات بر درآمد: شیوه تعیین مالیات بر درآمد در کشور ما براساس خود اظهاری است، به این معنا که اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، حساب سود و زیان و درآمد خود را در قالب یک اظهارنامه مالیاتی به سازمان امور مالیاتی تسلیم می‌کنند. 

مالیات غیر مستقیم نیز وجوهی است که از تمام شهروندان به صورت غیر محسوس اخذ می‌شود. 

در واقع بر روی بیشتر کالاها و خدمات مبلغی به عنوان مالیات از مصرف کننده دریافت می‌شود که به این نوع از مالیات، مالیات غیر مستقیم گفته می‌شود.

مالیات‌های غیر مستقیم نیز انواع مختلفی دارد که در زیر به برخی از آنها  اشاره می‌شود:

الف) مالیات بر واردات: برای حمایت از تولید داخلی و سایر دلایلی که دولت در دستور کار قرار داده است، مالیاتی را از کالاهای وارداتی اخذ می‌کند.

ب) مالیات بر معاملات: در موقع خرید و فروش کالا، مالیاتی از فروشنده دریافت می‌شود و فروشنده در هنگام فروش کالا، این مالیات را از خریدار اخذ می‌کند. مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات بر معاملات است.

بهترین شیوه تامین نیازمندی دولت‌ها برای اداره کشور، اخذ مالیات هدفمند و اصولی است که موجب شکل‌گیری تعادل در نظام اقتصادی و اجتماعی و فراهم شدن امکان سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی، خدماتی، رفاهی و حمایتی خواهد شد.