شناسه خبر : 56688
تاریخ انتشار : 1399/08/28 13:14
شش چالش «بن‌سلمان» در دوره بایدن

روح الله قاسمیان

شش چالش «بن‌سلمان» در دوره بایدن

به نظر می رسد با آمدن بایدن و تغییر در سیاست خارجی آمریکا در عرصه خاورمیانه ، شاهد چالش ها و نگرانی های جدی برای تاج و تخت ولیعهد جوان عربستان سعودی باشیم که کمترین احتمال آن، تدوین سیاست های خاورمیانه ای آمریکا در واشنگتن و کاخ سفید باشد نه در ریاض و دیوان پادشاهی ملک سلمان.

نورنیوز ـ گروه بین الملل: بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی قاطع بایدن ، در عرصه سیاست خارجی آمریکا در منطقه خاورمیانه، دو موضوع چشم نوازی می کند. اول مساله برجام و ایران و دیگری موضوع چالش های پیش روی عربستان سعودی.

در موضوع اول همگان می دانیم بایدن که خود جزئی از توافق برجام در دوره اوباما بوده، بارها در کارزار انتخاباتی از موضوع بازگشت آمریکا به برجام و حذف تحریم های یکجانبه سختن گفته است. هنوز هم معتقد است که بهترین شیوه تعامل با پرونده هسته ای ایران از کانال برجام و توافق 1+5 می گذرد. هرچند تحریم های وضع شده دوره ترامپ علیه ایران بسیار گسترده است و برداشتن آنها برای بازگشت آمریکا به برجام به سادگی نیست اما به نظر می رسد عزم دولت بایدن برای بازگشت به برجام و توافق هسته ای با ایران جدی است و در این زمینه همراهی شرکای اروپایی آمریکا را نیز بدنبال دارد.

اما در موضوع دوم ، بایدن و سایر دموکرات ها بارها و بارها تأکید کرده اند که سیاست های سلطه گرایانه ، جاه طلبانه و جنگ طلبانه عربستان باید در منطقه متوقف شود. بایدن درباره یمن از واژه «جنگ فاجعه بار» استفاده کرده و حتی از تنبیه عربستان صحبت کرده که به نظر میرسد در دوره وی شاهد چالش هایی در عرصه روابط بین دو کشور و تغییرانی در عرصه تحولات منطقه ای باشیم. حال باید ببینیم در دوره ریاست جمهوری بایدن، محمد بن سلمان ولیعهد جوان عربستان که در طول دوره ترامپ با حمایت های گسترده دست به جنایت های زیادی در داخل عربستان، یمن، سوریه و .... زد، با چه مشکلاتی مواجه خواهد شد. با مروری کلی بر تحولات منطقه، می توان 6 چالش بزرگ احتمالی را در روابط عربستان سعودی و آمریکا در دوره بایدن شاهد باشیم:

1 – اولین مساله، پرونده حقوق بشر محمد بن سلمان ولیعهد جوان  است. بازیابی و بازکردن پرونده قتل جمال قاشقچی که دموکراتها بر خلاف ترامپ ، موی دماغ ولیعهد شده بودند. بی تردید بازکردن این پرونده در کنار جنایات  عربستانی ها در یمن ، می تواند چالش های زیادی را پیش روی بن سلمان جوان قرار دهد که کمترین اثر آن ، واگذاری امتیازهای بیشتر به آمریکاست. نکته دیگر اینکه دست ولیعهد جوان برای ادامه این مسیر بسته تر خواهد شد و نمی تواند مانند دوره ترامپ بدون مجوز و هماهنگی به جنایت آفرینی و جنگ افروزی های خود ادامه دهد.

2- فروش نفت و سروسامان گرفتن اوپک. در دوره بایدن اگر تحریم فروش نفت ایران و ونزولا در اوپک تعلیق شود، بازگشت دو شریک قدرتمند نفتی به بازارهای جهانی می تواند بازار نفت عربستان را با چالش مواجه کند. در حال حاضر نیز بدلیل مشکلاتی که عربستان از ناحیه کاهش قیمت نفت دارند، با کسری بودجه مواجه است و بازگشت ایران و ونزوئلا به بازارهای نفتی کابوسی به مراتب چالش زاتر برای بن سلمان خواهد بود. 

3- سومین مساله، بازگشت بایدن به توافق هسته ای برجام است. این ماجرا خاندان پادشاهی سعودی را آشفته کرده است، بازگشت آمریکا به برجام ، به معنی لغو تحریم ها و قدرت گرفتن ایران است، در واقع فروش نفت و رونق گرفتن مجدد صنعت نفت ایران، توسعه واردات و صادرات ایران، بازگشت بازار 80 میلیونی ایران و نهایتاً تقویت نفوذ منطقه ای ایران همگی سران عربستان را آشفته کرده است.

4- به نظر می رسد  مصونیت منطقه ای عربستان با ریاست جمهوری بایدن به پایان برسد.با توجه به رویکرد بایدن به یمن، اقدامات و جنایات عربستان در یمن متوقف خواهد شد، بایدن از گزینه تنبیه عربستان در یمن و تلاش برای استقرار دولت مشارکتی و وحدت ملی سخن گفته و جنگ یمن را فاجعه بار خوانده است. به طور کلی می خواهد اولویت های آمریکا در خاورمیانه در واشنگتن تدوین شود نه ریاض. این مساله می تواند به مصونیت های بلندپروازانه بن سلمان در منطقه پایان دهد.

5- به طور کلی میراث دموکراتها در خاورمیانه، مذاکره، مدیریت مناقشه های منطقه ای و ایجاد حرکت به سمت پذیرش تمام کشورها در فرآیند مسئولیت پذیری است ودر این زمینه قطعا بدنبال تقویت قدرت بازیگران جدید منطقه ای خواهند رفت. ممکن است «محمد بن زاید» حاکم امارات متحده عربی برای بایدن به نسبت محمد بن سلمان ، شریک قابل اعتماد تری باشد. بن زاید در جنگ یمن نیز مسیر خود را از عربستان جدا کرد و بایدن هم علاقمند به دخالت مستقیم کمتری در خاورمیانه است. بر همین اساس منصفانه است اگر بگوییم عربستان در دوره بایدن محبوب واشنگتن نخواهد بود. 

6- در دوره ترامپ ، ملک سلمان و فرزندش محمد بن سلمان با سرکوب گسترده داخلی، حذف رقبا و مخالفان در داخل و خارج توانستند برای خود نفوذ و مشروعیت ایجاد کنند.در واقع ترامپ با دوشیدن این گاو شیرده، دست بن سلمان را در مسائل داخلی و خارجی و ادامه جنگ افروزی و بلندپروازی هایش در منطقه خاورمیانه بازگذاشت، که بی تردید با نگاه بایدن و سیاست خارجی دموکراتها در تضاد است و در این زمینه نیز بن سلمان با چالش هایی مواجه خواهد شد.

به نظر می رسد با آمدن بایدن و تغییر در سیاست خارجی آمریکا در عرصه خاورمیانه ، شاهد چالش ها و نگرانی های جدی برای تاج و تخت ولیعهد جوان عربستان سعودی باشیم که کمترین احتمال آن، تدوین سیاست های خاورمیانه ای آمریکا در واشنگتن و کاخ سفید باشد نه در ریاض و دیوان پادشاهی ملک سلمان.   

*عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه


نورنیوز
نظرات

نام و نام خانوادگی

آدرس ایمیل

نظر شما

X
آگهی تبلیغاتی